Govor paroha drežničko – jaseničkog, protojereja Miloša Orelja nad Klečkom jamom, 10. avgusta 2014.godine
... Danas smo po treći put na ovom mestu. Mestu strahota i užasa, i opet
mestu svetom. Svetom zato što su, ne sluteći i ne pomišljajući da se to
može dogoditi 1941., lako hvatani, ovde dovođeni, ubijani i u ovu jamu
bacani bezazleni i nevini pravoslavni Srbi 453...
Draga braćo i sestre, poštovani organizatori; predsedniče Veća srpske
nacionalne manjine za grad Ogulin g. Nevene Ivošević, poštovani
predsedniče Udruženja Jadovno 1941. g. Dušane Bastašić, predsedniče
antifašista za grad Ogulin g. Simo Tatalović, dožupane Karlovačke
županije g. Siniša Ljubojević, dogradonačelniče grada Ogulina g. Mićo
Zatezalo, svi prisutni danas ovde okupljeni.
Danas smo po treći put na ovom mestu. Mestu strahota i
užasa, i opet mestu svetom. Svetom zato što su, ne sluteći i ne
pomišljajući da se to može dogoditi 1941., lako hvatani, ovde dovođeni,
ubijani i u ovu jamu bacani bezazleni i nevini pravoslavni Srbi 453.
Ubijani od onih koji su sebe smatrali i nazivali čistokrvnim Hrvatima,
pravim katolicima i ustašama. No nisu Srbi ubijani samo u ovoj i drugim
jamama već gotovo u svakom mestu diljem tadašnje Nezavisne države
Hrvatske i Bosne i Hercegovine. Ovo kao i mnoga druga stratišta sačuvana
su od zaborava, u velikoj meri trudom, naporom, istraživanjem,
prikupljanjem dokumenata i pisanjem istoričara dr. Đure Zatezala. Na taj
način sačuvana je istina kao najveća Božija i ljudska vrednost, a mi
smo danas ovde da se tom istinom napojimo, da je svedočimo, da se
poklonimo i pomolimo svetim žrtvama, i da svetu istinu o njima prenosimo
na potomke žrtava od kojih su mnogi rasejani i razišli se na razne
strane, za što je najbolja pisana reč, posebno onaj podsetnik g.
Zatezala. Svako ko ovde dođe s poštovanjem, ljubavlju i molitvom, otići
će s duhom mira i blagoslova svetih žrtava.
Do ove jame dovođeni su i u nju bacani Srbi iz celog
ogulinskog kraja, i Gorskog Kotara. To je istina ove jame. Ta istina je
progovorila i govori. Po Božijem blagoslovu govore svete duše koje su se
po mučenju, masakriranju i ubistvu žrtava vinule put nebesa u rajska
naselja i okrilje Boga Svemogućega, Cara Nebeskoga.
Pored ove istine imam potrebu, obavezu i dužnost da ovde
danas pomenem još dve velike istine, posebno što se obadve kao i ova
nalaze na području Ogulina. Jednu se na svaki način želi pokriti
nepropusnim velom zaborava za sva vremena, dok o drugoj svi ćute.
Dakle druga istina o velikom stradanju Srba jeste
Drežnica. Po najnovijim istraživanjima od 5.800 stanovnika koliko je
Drežnica imala 1941. ukupno je oko 1.500 žrtava, 4/5 postradalo je kao
civili, uglavnom od USTAŠA od čega 176 dece stare od nekoliko sati do 15
godina. Postradalo je više od svakog četvrtog stanovnika Drežnice.
Osamdesetih godina u Drežnici je osnovana Uprava spomen
područja i žrtvama započeta izgradnja spomenika tj. MEMORIJALNOG CENTRA
sa školom, sa imenom SPOMEN DOM ŠKOLA. Također je započeta aktivnost da
se Drežnica sa Gornjim brinjskim krajem proglasi SPOMEN PODRUČJEM o
čemu je Sabor SRH 1990-te donio zakonsku odluku, ali se zbog rata 1991.
to nije realizovalo. Do 1993. uređen je školski prostor i na ulaz uz
ostalo stavljeno spomen obilježje – SPOMEN ŠKOLA. Posle ''Oluje''
početkom 1996. ravnateljica škole Marija Lovrić skinula je spomen
obilježje – SPOMEN ŠKOLA, a sadašnja ravnateljica Anđelka Salopek isto
ne želi vratiti i uz pomoć Općinskog suda Ogulin koji je dopustio da se
gruntovne knjige za Drežnicu unište i Županijskog suda koji ih je stavio
van snage, nezakonito se uknjižuje u vlasništvo ovog jedinstvenog
srpskog spomenika koji Županija i župan Karlovačke županije proglasuju
za sve, samo ne za ono što on jeste i za što je građen, a to je: SPOMEN
DOM ŠKOLA – MEMORIJALNI CENTAR žrtvama Drežnice Drugog svetskog rata.
S jedne strane vlasti Karlovačke županije otimaju ovaj
srpski spomenik i brišu sa njega spomen obilježje ponižavajući spomenik,
žrtve i njihove potomke, dok sa druge strane srpske institucije od
najnižih do najviših i njihovi predstavnici ne čine ništa ni u moralnoj
ni u zakonskoj obavezi, ni u političkom okviru mogućnosti da čast i
dostojanstvo žrtava, njihovog spomenika i čast potomaka odbrane. Svi su o
ovome upoznati: Predsjednik države RH, predsjednik Vlade, pojedini
ministri, Savet za nacionalne manjine i svi srpski predstavnici, i mnogi
Drežničani se pitaju da li je ne daj Bože u pitanju neka trgovina sa
drežničkom svetinjom.
Ako je za Republiku Hrvatsku i većinski narod Hrvate,
Vukovar grad posebnog pijeteta, onda je za celu srpsku manjinu u
Republici Hrvatskoj hteli to njeni predstavnici ili ne, Drežnica mesto
posebnog pijeteta, kako zbog silnih žrtava, tako još više za sve ono što
su časno i pozitivno Drežničani i mesto u celini kroz svoju istoriju
učinili za Hrvatsku.
Zbog ovakvog mog stava, već dvadeset godina u školi sam
izložen neviđenom teroru, a time i moja porodica kako bi me se nateralo
da napustim Drežnicu, a u poslednje vreme moram reći i više od terora.
Naime na dan ''Oluje'' 05. avgusta 2014. u Spomen domu Drežnica dogodio
se požar zbog kojeg su goreli kablovi i vodovodne cevi, nestalo je
struje i izbila voda. Da se to ne daj Bože dogodilo noću nastradao bi ja
i pola moje porodice.. Meni, Crkvi i udruženjima nanesena je velika
materijalna i druga šteta.
Iz navedenog pozivam sve srpske predstavnike da se
okrenu Drežnici koja je više od tri puta veće stratište od ove strašne
Klečke jame. U Drugom svetskom ratu je sedam puta izgorela. Drežnica je
živa jama u kojoj žive živi potomci svetih žrtava kojima se otima
SPOMENIK NjIHOVIM SLAVNIM SVETIM ŽRTVAMA. Sva spomen obilježja sa SPOMEN
BOLNICE su skinuta, a SPOMEN KOSTURNICA u kojoj je grobnica i
Primorcima i Istranima zapuštena propada.
Treća istina jeste da je 1991. u Ogulinu u Kasarni i
Policijskoj stanici ubijeno više od 10 Srba, a mnogi su umrli od
posledica. To je istina kao i druge istine, a kada je nešto istina onda
nam ona sama nalaže kako da postupamo. Dakle naš je zadatak da znamo
imena tih 10 ili koliko je zaista postradalo Srba, da se za njih podigne
parastos i da ih se seća i pominje kao što su od nas svojim stradanjem
i mučeničkom smrću zaslužili.
Molim Vas predstavnike koji ste se potrudili oko ove
Svete istine da se potrudite i oko ove dve druge naše istine.
U Drežnici: 09.08.2014. na Svetog Velikomučenika Pantelejmona.
Protojerej Miloš Orelj paroh
Vezane vijesti: