Serbian
Armenian
Croatian
Dutch
English
French
German
Greek
Hebrew
Hungarian
Italian
Norwegian
Polish
Russian
Slovenian
Spanish
Svaki događaj, pa i „Oluja“, ima svoj aktuelni i istorijski kontekst, manifestno i skriveno značenje. Započinjući rat protiv oružanih snaga tadašnje zajedničke države, kao i protiv Srba nastanjenih na njenoj teritoriji, Hrvatska je bila motivisana ne samo manifestnim ideološkim, nacionalističkim ciljevima, več i onim latentnim, neposrednim materijalnim interesima zbog kojih se oduvek i ratovalo. Budući da su ti ciljevi ostvareni, onda ih i treba sagledavati u svetlu jasnih činjenica koje ukazuju na značaj prikrivenih razloga rata povedenog protiv Srba.
Autor: Bojan Jovanović
Ratom je ostvarena državnost u okviru maksimalnih teritorijalnih pretenzija, a proterivanjem i etničkim čišćenjem Srba smanjen je njihov broj i sveden na zanemarljiv procenat, čime je oslobođeno više od 200 000 radnih mesta i omogućena legalizacija opljačkane imovine Srba, jer su više od 70 000 njihovih stanova, kuća i vikendica zaposeli i prisvojili Hrvati. U svetlu ovih činjenica, nacionalno homogenizovana hrvatska država ima mnogo razloga da slavi najveći zločin koji je izvršila posle Drugog svetskog rata u Evropi.
Bez odgovarajuće kritičke svesti i konteksta koji bi stvorio tu svest, zločin nad Srbima slavi se u okviru paganskog etičkog obrasca koji dopušta da se zbog ostvarene koristi i učinjeno zlo može proglasiti dobrim. Na laži o uzrocima rata početkom devedesetih godina 20. veka u Hrvatskoj stvoren je novi nacionalni mit o pravednom oslobodilačkom domovinskom ratu kojim je potesnuta istina o zločinima nad Srbima koji su etnički počišćeni iz Hrvatske. Mit o srpskoj krivici, kojim je ne samo opravdavan ustaški genocid, već i potonje nastavljanje zločina nad srpskim narodom i etničko čišćenje Srba u akcijama „Bljesak“ i „Oluja“, dobio je obrednu potvrdu u proslavljanju tih zločina.
U toj realnosti moguće je slavljenje nacizma na stadionima, pozivanje i pokušaj institucionalizacije ustaškog pozdrava „Za dom spremni“ i uobičajeni ekscesi javnog izražavanja rasizma i mržnje prema Srbima. Šovinizam i ustaštvo su hronična bolest u hrvatskom narodu koja se toleriše, kako na unutrašnjem, tako i na spoljašnjem planu. Blage reakcije, bez kazne, ne sprečavaju, već samo podstiču ovakvo ponašanje, a slavljenje zločina ne zaustavlja agresiju na Srbe, nego joj daje novi podsticaj. Protesti protiv ćirilice, praćeni lomljenjem i uklanjanjem postavljenih tabli izraz su netolerantnosti i netrepeljivosti prema Srbima. Budući da je simbol srpskog naroda i njegove kulture, ćirilica je postala meta napada, protesta i antisrpskih manifestacija, praćenih parolama „Srbe na vrbe“.
U takvoj atmosferi linča i osećanja nesigurnosti događaju se i konstantni napadi na preostale Srbe u Hrvatskoj. Ti napadi ne ograničavaju se samo na one koji žive ili dolaze u ovu zemlju, već i na one koji prolaze kroz nju. Ovakvi događaji su gotovo uobičajeni u državi koja je nekažnjenim genocidom uspela da u potpunosti ostvari svoje nacionalističke ciljeve i glavnim praznikom slavi svoj najveći zločin. „Oluja“ je samo najmasovnija manifestacija procesa koji je započeo pre ove vojne operacije i nastavio se posle nje drugim sredstvima pravnog i fizičkog maltretiranja, sprečavanja povratka i nevraćanjem oduzetih stanarskih prava i poljoprivrednog zemljišta.
Ukoliko se objektivno sagledaju istorijske činjenice onda se od Starčevićevih tekstova i političke aktivnosti preko demonstracija protiv Srba krajem 19. i početkon 20. veka, zločina počinjenih u Velikom ratu, genocida izvršenog u Drugom svetskom ratu i Masovnog pokreta 70-ih, do secesionističkog rata 90-ih završenog etničkim čišćenjem, uspostavlja istorijska vertikala neprekidnog stradanja Srba u Hrvatskoj. Posle svih velikih zločina, Hrvati su ostajali nekažnjeni. Posle zločina u Velikom ratu amnestirani su stvaranjem zajedničke države, posle genocida izvršenog u NDH imali su zaštitnika u Titu i Komunističkoj partiji, a posle „Oluje“ u svojim zapadnim saveznicima.
Zato što u Hrvatskoj i kod Hrvata nikad nije izvršen proces lustracije, zločini nad Srbima mogli su nekažnjeno da se ponavljaju. Osvetljeno „Bljeskom“ i aktuelizovano „Olujom“, mračno iskustvo ustaške kame i jame pokazalo je osnovanost strahovanja Srba da im se istorija NDH može ponoviti. To ponavljanje mračne istorije posledica je neadekvatnog kažnjavanja Hrvata za masovne zločine počinjene nad Srbima i olakog srpskog prelaženja preko tih zločina koji su se kao negativno iskustvo, zbog pragmatičnih političkih interesa, potiskivali da bi se zaboravili. Imajuću u vidu ove činjenice, Hrvati imaju razloga da slave svoj najveći državni praznik jer su posle svih bezuspešnih pokušaja konačno uspeli da nekažnjenim genocidom dođu do svoje samostalne i etnički gotovo čiste države.
Autor je etnolog i viši naučni savetnik Balkanološkog instituta SANU
(Objavljeno u štampanom izdanju Politike 11. januara 2017. godine)
Izvor: Novi Polis
Vezane vijesti:
Hrvatska slavi četvrt vijeka etničkog čišćenja Srba
