26 godina od zločinačke operacije „Otkos“ hrvatske paravojske, u kojoj su ubijani i proterivani Srbi iz Zapadne Slavonije

Danas se navršava 26 godina od zločinačke akcije „Otkos“ hrvatske paravojske u kojoj su činjeni masovni zločini nad srpskim civilima na prostoru Zapadne Slavonije. Za sve zločine osuđen je samo jedan Hrvat – Veljko Marić, koji je nedavno iz Srbije prebačen na odlsluženje kazne u Hrvtasku.

Od 16. avgusta 1991. u Zapadnoj Slavoniji kreću nezakonita hapšenja, zatvaranja, kidnapovanja, mučenja Srba, uglavnom civila od strane hrvatskih paravojnih jedinica. Među njima nestali su sledeći Srbi: Spaso Milošević (policajac na bolovanju), Kekerović Mlađen, Dmitar Stanić, Dragan Mačak i dr. Svi oni su kidnapovani dok su išli na posao. Jedino je pušten Kekerović Mlađen jer je imao poznanstvo sa načelnikom SUP-a Bjelovar, Stojanom Gustinom. Hrvatska propaganda je širila laži da je JNA imala svoja dejstva na Bilogori i da ugrožava Hrvate. Isto tako su stalno govorili o prisustvu „četnika“ i sve Srbe su svrstavali u četnike, iako četnika nije bilo na Bilogori ni za vreme Drugog svetskog rata, već samo partizana. Čak i za vreme postojanja SFRJ, kada su postavljane spomen-ploče nevino ubijenim žrtvama naroda Zapadne Slavonije, ekstremno orijentisani Hrvati su te ploče uništavali.

Od septembra 1991. kreću maosvno i miniranja srpskih kuća u selima oko Podravske Slatine, Daruvara, Bjelovara i Grubišnog Polja. Srpsko selo Jasenaš je napadnuto 2. septembra 1991, a Ivanovo selo je napadnuto 21. septembra 1991. HDZ je kasnije izdao knjigu „Otkos“ gde je precizno naveo podatke o organizatorima i izvršiocima ovih nezakonitih radnji kao i imena zločinaca sa činovima i ulogama u tom poduhvatu.

Srpski civili na područiju Istočne Bilogore, u trouglu Bjelovara, Grubišnog Polja i Virovitice su od jula do novembra 1991. bili izloženi: batinjanju, ranjavanju iz vatrenog oružja, sakaćenju, pljačkanju, nezakontom hapšenju i kidnapovanju, od pripadnika ZNG, MUP-a Hrvatske i članova HDZ, koji su imali u hotelu „Bilogora“ imrovizovani zatvor.

31. oktobra 1991. godine oko podne, otpočela je akcija „Otkos“, tako što su pripadnici hrvatskih paravojnih snaga i civilne zaštite napale pripadnike Teritorijalne Odbrane koje su formalno bile iz sastava Banjalučkog korpusa JNA. Te jedinice su tu došle iz Slovenije, u skladu sa sporazumom JNA i novoizabrane vlasti u Sloveniji. Odnos napadača i branjenika je u tom momentu bio 6:1, jer su hrvatske snage brojile više od 2.600 vojnika, a srpske nešto više od 450. Tada, krajem oktobra 1991. Hrvatska još nije bila međunarodno priznata, već je bila u sastavu SFRJ. U tom prvom napadu za vreme „Otkosa“ poginulo je 12 pripadnika TO i još je ubijeno 10 civila. A nakon „Otkosa“ ubijeno je još 8 civila. Srpsko selo Mali Građevac je do temelja uništeno i spaljeno. Hrvatske paravojne snage su napale 2. novembra 1991. i selo Ruševac u opštini Slavonska Požega, kada je ubijeno nekolicina starijih srpskih civila. Oni su živi spaljeni u svojim kućama: Miličić Jagoda (80), Trlajić Ljuba, Trlajić Anđa, Čičković Kata, Vasić Đuro (70). A hrvatske snage su 3.11.1991. ušle u vojni poligon JNA u Gakovu.

Zatim je na područiju Istočne Bilogore u trouglu Bjelovara, Daruvara i Virovitice iz 23 srpska sela i još 15 naselja koja su uglavnom naseljena sa Srbima, i još 250 pripadnika drugih nesrpske nacije krenulo u izbeglištvo, jer nisu verovali hrvatskim paravojnicima. Čak i oni Srbi koji su ostali u hrvatskoj policiji su ubijeni nakon „Otkosa“.

Nastradali civili u Otkosu

1.Rade Kravić, uhapšen od ZNG, držan u zatvoru u Bjelovaru. Pušten, a potom ubijen u Dapčevačkim Brđanima u jednoj šumi.

2.Živko Miščević

3. Ljuban Orić, iz Topolovice zaklan od pripadnika ZNG 2. novembra 1991. posle spaljen.

4. Ljuba Orić, iz Topolovice zaklana od pripadnika ZNG 2. novembra 1991. posle spaljena.

Otković Ljuba, iz Rastovca, ubijena 3. novembra 1991. na očigled svog supruga, od strane Veljka Marića.

5.Gležnić Stevan zvani Kuzman, rođen 1920. u Velikoj Dapčevici. 2.11.1991. se zatekao u selu Lončarica gde je zaklan od pripadnika ZNG Virovitica.

6. Miščević Živko, rođen 1948. u Lončarici. Ubijen u svom dvorištu 2.11.1991. od pripadnika ZNG.

7. Popović Milan, rođen 1928. u Lončarici, gde je ubijen 2.11.1991.

8. Sokol Franjo, Hrvat po naciji iz Velike Dapčevice. Ubijen 2.11.1991. u svojoj kući od pripadnika ZNG Koprivnica, jer mu je ćerka bila udata za Srbina Dušana Mrkšića iz Grubišnog Polja.

9. Išibaj T. Miroslav, rođen 1963. iz mešanog braka Albanca i Srpkinje. Ubijen od hrvatskih snaga 1.11.1991. u Velikom Građevcu. Hrvatska propaganda je lažirala da su njega ubili bilogorski Srbi.

10. Mačak Stevo, iz Male Jasenovače. Teško je prebijan i mučen 1.11.1991. umro je dan kasnije od zadobijenih povreda.

Nastradali civili posle Otkosa

Vudrag Danica, stara oko 70 godina, iz Velike Dapčevice kraj Grubišnog Polja. Ubijena je u decembru 1991. od pripadnika ZNG u dvorištu Filipa Gležnoća.

Javorina Milan, rođen 1951. u Maloj Dapčevici, radnik komunalnog preduzeća u Grubišnom Polju. Bio je svedok mnogih mučenja ubistava Srba u Grubišnom Polju 199. te mu je podmetnuta saobraćajna nesreća gde je nastradao kod zgrade Šumarije. Egzakutor je osoba sa prezimenom Čvek.

Milić S. Vojislav, rođen u Zrinskoj, a živeo u Ždralovima. Posle odlaska Srba sa Bilogore novembra 1991. odlazi u Zrinsku da vidi šta mu je sa porodicom i imanjem. U povratku ga pripadnici ZNG izvlače iz autobusa kod ciglane u Velikom Grđevcu i ubijaju.

Popržan J. Rade, Srbin iz Cremušine r. 1926. vratio se iz Tenje gdje je boravio kod kćeri i njene porodice u rodno mjesto gdje ga ubijaju hrvatski ekstremisti 1996.

Radelić A. Milan, rođen 1923. u Velikom Grđevcu. Ubijen na Veliki Petak 24.4.1997. od strane Josipa Marijana iz V. Grđevca i Zlatka Grdenića iz Pavlovca, aktivista HDZ još od 1990.

Carević Ljubo (60),

Carević Milan (71),

Dulić Kata (74),

Dulić Mile (39),

Dulić Jagoda (74),

Dulić Radojka (47),

Ivanović Branko (30),

Ivanović Mileva (47),

Starčević Anđa (62),

Starčević Jelka (80),

Starčević Mara (55),

Starčević Milka (72),

Starčević Jagoda (75),

Starčević Rajko (31),

Šimić Milka zv. Mica (61),

Šimić Milka (70),

Živković Janko (67),

Mijatović Mile (82),

Protić Milan (60), zaklan u krevetu,

Protić Stanko (69),

Radmilović Milan,

Radmilović Ana,

Radmilović Ilija (41),

Pogunuli pripadnici srpske Teritorijalne Odbrane

Šukić V. Milenko, rođen u Velikoj Barni, poginuo 31.10.1991. u Rastovcu.

Gležnić Duško, iz Velike Dapčevice, poginuo 31. oktobra u Rastovcu,

Tijeglić Svetozar, poginuo 31. oktobra u Rastovcu,

Ilić Jovo, iz Zrinske, poginuo, u Zrinjanskim brdima 31.10.1991.

Bojić Dušan, iz Malog Grđevca, poginuo na u Zrinjanskim brdima 31.10.1991. godine pogođen snajperom, sahranjen u Gakovu.

Lazić Zoran, iz Nove Pisanice, ranjen 31. oktobra u Zrinjanskim brdima, a posle ubijen.

Horvat Đuro, iz Čađavca, Hrvat, ubijen od ZNG u Rastovcu 31. oktobra 1991.

Kokot Milenko, iz Grubišnog Polja, poginuo u Rastovcu 31. oktobra 1991. i spaljen.

Radojičić M. Nenad, r. 1970. ubijen 31. oktobra 1991. u Gornjoj Kovačici.

Pendelj Nenad, iz Male Peratovice, Hrvat, r. 1968. poginuo u Gornjoj Rašenici 31. oktobra 1991.

Poznić R. Živko, r. 1957. u Malim Zdencima, zarobljen u Rastovcu 31. oktobra 1991. mučen i spaljen u Turčević Polju.

Smiljanić Robert, teško ranjen 31. oktobra 1991. u Rastovcu od tromblonske mine, potom spaljen.

Nalogodavci i organizatori zločina:

Osobe koje su organizovale i komandovale ovom akcijom su:

Franjo Kovačević, pukovnik u ZNG,

Miroslav Jezerčić, pukovnik ZNG, komandant 2. operativne zone Bjelovara,

Ljudevit Skal, komandant TO Grubišnog Polja,

Đuro Crkvenac zamenik Franje Kovačevića,

Ivica Debić, pomoćnik Franje Kovačevića

Antun Delić, pomoćnik Franje Kovačevića, visoki funkcioner HDZ Virovitica,

Đuro Dečak, rođen 1952. u Gradini kraj Virovitice,

Hamdija M. Mašinović, poreklom iz BiH, komandant PU u Bjelovaru,

Željko Cepanec, komandant ZNG u Bjelovaru,

Ivan Bosnar, iz Daruvara,

Stevo Gladojević, načelnik SUP Grubišno Polje,

Kruno Bukovac, sin zubara Zlatka iz Velikog Grđevca.

Ujutro 10. decembra 1991. hrvatske jedinice: 121. brigada iz Nove Gradiške i 123. brigada iz Slavonske Požege, otpočinju napad i na preostala 3 „nepokorena“ sela podno Bilogore. Sela su zauzeta bez otpora, a stanovništvo u njima je krenulo ka Bosni u izbeglištvo. Razlog za ovakvu odluku leži u činjenici da srpsko stanovništvo na ovom područiju je i za vreme NDH imalo takođe tragičnu sudbinu, kada su njihovi preci ubijani na kućnom pragu ili odvođeni u neki od ustaških logora: Jasenovac, Jadovno, „Danica“… odakle se nisu vratili. Prema podacima Veritasa, tada je ubijeno još 67 Srba, od čega 31 žena, za nekoliko dana, a samo 10. decembra 1991. ubijeno je 36 ljudi, uglavnom starijih i nemoćnih. U tim selima je nakon etničkog čišćenja otpočela pljačka i paljenje imovine, kao i miniranje kuća. Tako je uništeno 616 kuća i 590 privrednih objekata. Dok se 1.500 ljudi srpske nacionalnosti ponovo našlo u zbegovima ka Bosni i Hercegovini.

Nakon ovog etničkog čišćenja, uništeni su vredni kulturno-istorijski spomenici pod zaštitom UNESCO-a i pravoslavne svetinje: Hram svetog Dimitrija u Rastovcu (podignut u 17. veku) i crkva Uspenija Presvete Bogorodice u Donjoj Rašenici (sagrađena 1709. godine). U decembru 1991. zbog svih ovih događaja još 7.000 Srba iz Zapadne Slavonije napušta svoje kuće i odlazi u Bosnu i Hercegovinu ili Srbiju.

Pre Drugog svetskog rata, na područiju Istočne Bilogore živelo je 18.000 Srba. Nakon ustaškog genocida u NDH, kao i onih progona u ratovima na područiju bivše Jugoslavije 1991-1995. broj Srba se strahovito smanjio. Prema popisu stanovništva iz 2011. preostalo je oko 1.000 Srba, uglavnom starijih bez dece.

U Beogradu se svakog 3. novembra u 11 sati, u crkvi svetog Marka, održava parastos za poginule i nastradale zapadnoslavonske Srbe tokom jeseni 1991.

(zlocininadsrbima, NSPM)

Izvor: NOVA SRPSKA POLITIČKA MISAO

Vezane vijesti:

Godišnjica progona iz Požeške kotline

Akcija Otkos – trijumf ustaštva i fašizma!

PUT IZ PAKLA